Τοξικός εφιάλτης
Η χημικός της Greenpeace, Κριστιάνε Χούξντορφ, μιλώντας στην Deutsche Welle, επεσήμανε ότι στην έρευνά τους εντόπισαν κάποια υπολείμματα απορρυπαντικών, τα λεγόμενα NPEs, τα οποία μπορεί να έχουν επιπτώσεις στις ανθρώπινες ορμόνες. Εντόπισαν, ακόμα, υπολείμματα από μαλακτικά, τα οποία επίσης μπορούν να επιδράσουν στις ανθρώπινες ορμόνες και να προκαλέσουν διαταραχές στη γονιμότητα, ενώ βρέθηκαν και υπολείμματα από καρκινογόνες ουσίες σε χρώματα.
Πολύ συχνά χρησιμοποιούνται χρώματα με ΑΖΟ, δηλαδή με μονοξείδιο του ψευδαργύρου εμπλουτισμένο με αλουμίνιο, που είναι εξαιρετικά τοξικά. Το γεγονός ότι σε κάποιες χώρες απαγορεύεται η χρήση τους δεν αποτελεί πρόβλημα για τις βιομηχανίες, αφού αυτές παράγουν κυρίως σε ασιατικές και τριτοκοσμικές χώρες, όπου οι ποιοτικοί έλεγχοι δεν είναι αυστηροί. Χαρακτηριστικά, η Κριστιάνε Χούξντορφ σημειώνει ότι «δεν παράγουν στην Ασία μόνο γιατί εκεί είναι πιο φθηνά, αλλά γιατί εκεί μπορούν να χρησιμοποιούν χημικά που δεν θα χρησιμοποιούσαν στην Ευρώπη»..
Η σύγχρονη βιομηχανία υφασμάτων χρησιμοποιεί περίπου 8.000 συνθετικά χημικά. Το δέρμα είναι το βασικό όργανο με το οποίο έρχονται σε επαφή τα επιβαρυμένα με αυτά τα χημικά υφάσματα. Κυρίως μέσω αυτού περνούν στον οργανισμό και, διερχόμενα από το λεμφικό σύστημα, εισβάλλουν στο αίμα και καταλήγουν στο συκώτι.4 Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το δέρμα έχει την ιδιότητα να εμποδίζει τις τοξίνες να το διαπεράσουν. Τα συνθετικά υφάσματα, ωστόσο, πνίγουν το δέρμα, περιορίζοντας αυτή την ιδιότητά του.
Ως προς τα χημικά, στην πραγματικότητα η πρόσφατη προειδοποίηση της Greenpeace δεν είναι μοναδική. Αντίστοιχη προειδοποίηση του WWF εστίαζε στα υπερφθοριωμένα χημικά της ομάδας PFCs, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και το γνωστό τεφλόν, τα οποία χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στη βιομηχανία επειδή κάνουν τα υφάσματα να έχουν μεγαλύτερη αντοχή και να μην τσαλακώνονται (η ένδειξη «no-iron» στο ρούχο σημαίνει ότι μάλλον περιέχει PFCs).
Πολύς κόσμος έχει νιώσει κάποια ενόχληση, έχει εμφανίσει αλλεργία ή ακόμα και ένα σοβαρότερο πρόβλημα, εξαιτίας κάποιου υφάσματος με το οποίο ήρθε σε επαφή. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι άνθρωποι είναι δύσκολο να κάνουν τη σύνδεση μεταξύ του προβλήματος και του υφάσματος που το προκαλεί, με αποτέλεσμα να μένουν εκτεθειμένοι σ’ αυτό. Οι βασικότερες ενοχλήσεις που έχουν μέχρι σήμερα καταγραφεί είναι δερματικά εξανθήματα και κακώσεις, ναυτία, κόπωση, πονοκέφαλος, αίσθημα φαγούρας και καψίματος, θολή όραση, δύσπνοια, συνάχι και ξαφνικές μολύνσεις.
Φυσικά, η μακροχρόνια επαφή με τα χημικά των συνθετικών κυρίως υφασμάτων έχει συνδεθεί και με πιο σοβαρές παθήσεις, όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, ο καρκίνος, οι καταστροφές στο ανοσοποιητικό, οι διαταραχές στη συμπεριφορά και τα ορμονικά προβλήματα.4
Το ότι τα υφάσματα φορτώνονται χημικά γίνεται αντιληπτό εύκολα με την όσφρηση. Μπαίνοντας κάποιος σε ένα πολυκατάστημα ρούχων, κυρίως πολύ εμπορικών και φτηνών, διακρίνει μια χαρακτηριστική μυρωδιά. Παρόμοια αίσθηση δίνει και ο αέρας που βγαίνει από ένα πακεταρισμένο ρούχο αυτών των καταστημάτων, όταν το ανοίγουμε.
Η φορμαλδεΰδη είναι μια ουσια ισχυρά τοξική, έχει συνδεθεί με δερματικές ενοχλήσεις και αλλεργικές αντιδράσεις, ενώ η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο την έχει χαρακτηρίσει ιδιαίτερα καρκινογόνα για τον άνθρωπο.. Τα υφάσματα για τα έπιπλα, για το σπίτι, ακόμα και είδη που προορίζονται για την κρεβατοκάμαρα υφίστανται συχνά επεξεργασία με αυτή την ουσία.
Το πρόβλημα με το βαμβάκι
Το βαμβάκι έχει αποτελέσει θέμα από μόνο του, καθώς είναι μία από τις σημαντικότερες υφαντικές ύλες. Σύμφωνα με το WWF, αποτελεί το 48% όλων των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων παραγωγής (το 45% λαμβάνεται από συνθετικά και το 3% αντιστοιχεί σε άλλες ίνες). Το παραπάνω δεδομένο οδηγεί σε υπερ-καλλιέργεια.
Κάθε χρόνο παράγονται 20 εκατ. τόνοι βαμβακιού σε τουλάχιστον 90 χώρες. Η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία, το Πακιστάν, το Ουζμπεκιστάν και η Δυτική Αφρική αντιπροσωπεύουν πάνω από το 75% της παγκόσμιας παραγωγής.6 Οι αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον και τον άνθρωπο προέρχονται κυρίως από την τεράστια χρήση φυτοφαρμάκων σε αυτές τις καλλιέργειες. Σε χώρες, μάλιστα, με πιο χαλαρό νομοθετικό πλαίσιο, εκ των οποίων κάποιες κατέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής βαμβακιού, η χρήση φυτοφαρμάκων στις καλλιέργειες μεγαλώνει. Είναι τρομακτικό, αλλά το 11% της παγκόσμιας αγοράς φυτοφαρμάκων πάνε στο βαμβάκι!
Μεταξύ των ουσιών που χρησιμοποιούνται συγκαταλέγονται και μερικές από τις πιο τοξικές που υπάρχουν, κατά την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος. Πολλά από αυτά τα φυτοφάρμακα έχουν σχετιστεί και με καρκινογενέσεις. Ο Π.Ο.Υ εκτιμά ότι τουλάχιστον 3 εκατ. άνθρωποι δηλητηριάζονται από φυτοφάρμακα κάθε χρόνο και 40.000 πεθαίνουν εξαιτίας τους. Στατιστικές στην Αμερική δείχνουν ότι 10.400 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο από καρκίνο που σχετίζεται με φυτοφάρμακα.
Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος και της υγείας μας από την παραγωγή βαμβακερών υφασμάτων δεν σταματά στα φυτοφάρμακα κατά την καλλιέργεια του βαμβακιού. Συνεχίζεται και στη συγκομιδή, όπως και σε όλα τα στάδια επεξεργασίας του. Πριν παραχθούν βαμβακερές ίνες από τον καρπό, απαιτείται καθαρισμός, λεύκανση και διεργασίες που κάνουν τις ίνες πιο απαλές, όπως τις προτιμούν οι καταναλωτές.
Στο τελειωτικό στάδιο είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιηθεί ουσία με βάση τη φορμαλδεΰδη, η οποία εφαρμόζεται στις ίνες με τη βοήθεια υψηλής θερμοκρασίας, για να γίνουν πιο ανθεκτικές στο τσαλάκωμα και να μη μαζεύουν (μια ιδιότητα που την έχει το βαμβάκι). Η παραπάνω διαδικασία εγκλωβίζει την τοξική ουσία στις ίνες, οι οποίες παραμένουν μολυσμένες με αυτή, όσες φορές και να πλυθούν. Οι τοξικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σ’ αυτά τα στάδια, και κυρίως το τελείωμα με φορμαλδεΰδη, είναι η αιτία που πολλοί καταναλωτές με ευαισθησία στα χημικά θα βιώσουν δυσάρεστα συμπτώματα όταν έρθουν σ’ επαφή με το τελικό προϊόν, για παράδειγμα ένα βαμβακερό ρούχο.
Το πρόβλημα με το νερό
Η αύξηση της κατανάλωσης υφασμάτων έχει πολλαπλασιάσει τα απόβλητα και έχει δημιουργήσει δυσλειτουργίες στην ανακύκλωση και την επεξεργασία τους. Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με τη μόλυνση που επιφέρει στο σύνολό της η βιομηχανία υφασμάτων είναι τεράστια, με το πιο σοβαρό πρόβλημα να εντοπίζεται στη μόλυνση του νερού. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το 17-20% της μόλυνσης του νερού προέρχεται από την επεξεργασία και το βάψιμο των υφασμάτων. Ο εν λόγω Οργανισμός εντόπισε στο νερό 72 τοξικά χημικά που προέρχονται από τις βαφές για τα υφάσματα, εκ των οποίων τα 30 παραμένουν μόνιμα. Η έκθεση των καταναλωτών σε τέτοιου είδους ουσίες μέσω του νερού έχει σχετιστεί και με την πρόκληση καρκίνου.
Το πλύσιμο των υφασμάτων από τους καταναλωτές απελευθερώνει επιπλέον τοξικά στο περιβάλλον και στο νερό. Για παράδειγμα, έχει διαπιστωθεί ότι τα NPEs, τα οποία χρησιμοποιεί η βιομηχανία, όταν περνούν στα ύδατα και από κει στην τροφική αλυσίδα, επηρεάζουν τις ορμόνες. Πιθανόν να είναι μία από τις αιτίες που τα κορίτσια στις μέρες μας αρχίζουν να έχουν περίοδο πολύ νωρίτερα από ό,τι παλαιότερα. Μπορεί, επίσης, να ευθύνονται και για την καθυστέρηση της εμμηνόπαυσης. Η αύξηση του χρόνου που μια γυναίκα είναι γόνιμη στη ζωή της, έχει βρεθεί ότι αυξάνει, με τη σειρά της, και τις πιθανότητες να νοσήσει από καρκίνο του μαστού.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως προαναφέρθηκε, αντιδρούν αρκετά συχνά, στοχοποιώντας τα κακώς κείμενα στη βιομηχανία υφασμάτων και ένδυσης. Οι εταιρείες, από την πλευρά τους, προσπαθούν ν’ αντικρούσουν τους ισχυρισμούς ή να φανούν πιο ευαίσθητες σχετικά με αυτά τα θέματα. Στην προσπάθειά τους αυτή, συχνά προδίδονται.
Πηγη: http://www.hellenicnexusmag.com/free-content/64-fabrics
